Sessiz istifa (Quiet quitting): Bir akımın ötesinde
Pandemide ABD’de başlayarak tüm dünyaya yayılan Büyük İstifa (‘Great Resignation’), alternatif çalışma biçimleriyle birlikte yeni iş anlayışlarını da hayatımıza soktu. Bunlardan biri de yakın zamanda bir TikTok videosu ile daha çok kişinin duyduğu “quiet quitting’’ yani “sessiz istifa.” (1)
Peki sessiz istifa ne demek? İnsanlar neden sessiz istifa ediyor? İşverenler ve İK profesyonelleri sessiz istifadan ne öğrenebilir ve çalışan deneyimini nasıl geliştirebilir?
Bu yazıda bir TikTok trendinden daha fazlası olduğunu düşündüğümüz sessiz istifayı ele aldık. Keyifli okumalar.
Büyük İstifa dalgasının ardından gelen büyük sorgulama
Çok değil bundan 10 sene önce, mesleki tükenmişlik sendromuyla (‘burnout’) tanışmıştık. Dünyanın değişim hızı pandemiden sonra birkaç kat artmışken, koyduğumuz hedeflere ulaşamayıp hayal kırıklığı, yorgunluk ve enerjisizlik yaşamamız yeni bir şey değil. Ancak kendimizi ara sıra kucağında bulduğumuz varoluşsal meraklar yeni olabilir. Bunca olan biten arasında durup düşünmeye fırsat bulabildiğimiz kısacık vakitlerde, hayatımızla birlikte hayatımızın büyük bir parçası olan işimizi de irdeliyoruz.
Sessiz istifa, işte bu sorgulamaların bir sonucu olarak yoğunluklu olarak beyaz yakalılar, özellikle de Z kuşağı mensubu çalışanlar tarafından benimsendi.
Sessiz istifa nedir?
Türkçeye “sessiz bırakma” olarak da çevirebileceğimiz “quiet quitting,” kimse duymadan işten ayrılmayı değil, işin yalnızca minimum gerekliliklerini yerine getirip fazlasını yapmayı ‘bırakmayı’ ifade ediyor. Yayınlandığı Temmuz ayından bu yana 3,5 milyondan fazla izlenme ve 500 bin beğeni toplayan vidyosunda, 24 yaşındaki TikTok kullanıcısı Zaid Khan sessiz istifayı, “kariyerde daha yüksek bir mertebeye ulaşma, beklentileri aşma fikrinden vazgeçmek” olarak tanımlıyor.
Sözün özü, içinde gerçek bir istifa barındırmayan sessiz istifa, çalışma hayatındaki sorumlulukları çok da ciddiye almamayı öneren bir yeni nesil iş anlayışı.
Her fenomen gibi sessiz istifanın da hem destekleyeni hem de eleştireni bol. Hatta o kadar ki, onun peşinden “sessiz işten çıkarma” kavramıyla bile tanıştık. Eğer hakkındaki etik tartışmalarını bir kenara bırakırsak, yalnızca görünür kıldığı güncel sorunları inceleyerek bile sessiz istifa kavramından bir şeyler öğrenebiliriz.
Sessiz istifanın nedenleri neler?
İş arama platformu FlexJobs'ın Şubat-Mart 2022'de yaptığı araştırmaya göre (2) göre çalışanların yüzde 30’u aşağıdaki sebeplerle işi bırakmak istiyor.
Toksik şirket kültürü (%62)
Düşük maaş (%59)
Kötü yönetim (%56)
Sağlıklı iş-yaşam dengesinin eksikliği (%49)
Uzaktan çalışmaya izin vermemek (%43)
Peki sessiz istifa anketleri neler diyor? Büyük kariyer hedeflerinden vazgeçişi kitlesel bir hareket halina getiren sessiz istifanın muhtemel nedenlerini şöyle sıralayabiliriz:
Çalışan;
Konumundan, aldığı maaştan veya çalışma koşullarından (ya da hiçbirinden) memnun değil
İş yükü ağır geliyor
Benzer sebeplerle tükenmişlik sendromuyla mücadele ediyor
Yaşadığı stresi hafifletmeye çalışıyor
Büyüme ve gelişme fırsatlarını yetersiz buluyor
Başka bir iş arıyor
Sessiz istifa “koşuşturma kültürünün” bir parçası
Fazla mesaiyi kimse sevmez ama günümüzde bazı işler öyle teferruatlı ve kimi zaman gereksiz ki çalışanlar, işlerini mesai saatleri içine sığdıramıyor. Beklediği terfiyi alması, zaten emeğin karşılığı olan maaşı daha çok hak etmesi ya da belli başlı imtiyazlara kavuşması için çalışanı elinden gelenden fazlasını yapmaya zorlayan bir kültürle karşı karşıyayız. Bu kültürün de bir adı var: “Hustle culture” yani “koşuşturma kültürü.”
Adına uygun şekilde bir telaş hali başlatan, yetersizlik hissine neden olarak değersizlik duygusunu da yaratan bu kültür, aşırı üretkenliği getiriyor getirmesine ama çalışanı sağlığından da edebiliyor. Üstelik bu verimin karşılığı da beklenen düzeyde değil.
Öyle ki American Economic Policy Institute'ün yaptığı araştırmaya göre, ABD’de üretkenlik 1979’dan 2021’e yüzde 62,5 oranında artmış ama bu durum, elde edilen gelire yalnızca yüzde 15,9 oranında yansımış. (3) Kısacası çalışanlar şirketlerine her geçen sene daha çok para getirmiş ama üretkenlik - ücret uçurumu git gide artmış.
Sessiz istifa işverenlere ne anlatıyor?
Bizce sessiz istifa, Z kuşağını ekstra mesai harcamamak konusunda yüreklendiririp işverenleri endişelendirse de çalışma hayatındaki herkese daha iyi çalışma şartlarını hak ettiğini ve ayrıca iş-yaşam dengesi ile kişisel ihtiyaçlarını gözetmesi gerektiğini hatırlatıyor.
Eğer bir işveren veya İK profesyoneli olarak, sizin de sessiz istifa yöntemini tercih eden çalışanlarınız varsa, beklentilerini karşılamak ve daha iyi bir performansı teşvik etmek işi size düşüyor.
Adı sessiz istifa ya da başka bir şey olsun, çalışanlarınızın yaşadığı kopukluğu önlemek için öncelikle çalışan deneyimini nasıl iyileştirebileceğinize bakabilirsiniz.
Emeği takdir eden iş yeri kültürü
İş yerini çalışan için cazip hale getirmek için çalışanlardan geri bildirim toplayabilir, çalışanının emeğini takdir etmek için iş yeri kültürünü nasıl geliştirebileceğine odaklanabilirsiniz.
İş yaşam dengesi
Bu çerçeveyi çizdikten sonra ise adil bir iş yükü belirlemek için yapabileceklerinizi, iş-yaşam dengesini koruması için çalışanlarınızı nasıl destekleyebileceğinizi belirleyebilir. Bu aşamada çalışanı akıl sağlığı da dahil olmak üzere tüm “iyilik hali” için besleyebilmek gerekiyor. Bu beslenme haline; kurum içi etkinliklerle çalışanların bireysel gelişimini ve hayat kalietesini iyileştirmeyi örnek olarak verebiliriz.
Ekibinizi etkinliklerde buluşturan kurum içi mobil platform Spiceup’tan nasıl faydalanabileceğinizi öğrenin. Spiceup’ı ücretsiz deneyin.
Açık ilişki
En önemli faktör ise elbette çalışanla kurulacak dürüst ve şeffaf bir ilişki… Transparan bir iletişim, çalışanların işleri ve meslektaşları hakkında her zamandakinden fazla bilgiye sahip olduğu günümüzde daha da önem arz ediyor. Yönetici olarak çalışanlarınızdan talepleriniz konusunda şeffaf olabilir, onlara da beklentilerini açıkça paylaşabilecekleri bir ortam sunmak konusunda daha özenli olabilirsiniz.
Kaynaklar
1. On quiet quitting, 2022. @Zaidleppelin https://www.tiktok.com/@zaidleppelin/video/7124414185282391342
2. Great Resignation: Survey Finds 1 in 3 Are Considering Quitting Their Jobs, 2022. FlexJobs. https://www.flexjobs.com/blog/post/survey-resignation-workers-considering-quitting-jobs/
3. The Productivity–Pay Gap, 2022. Economic Policy Institute. https://www.epi.org/productivity-pay-gap/
Comments